Strona główna | Baza wiedzy | Badania geofizyczne | Badania sejsmiczne | Refrakcyjne
BADANIA SEJSMICZNE TECHNIKĄ REFRAKCYJNĄ
Technika refrakcyjna była pierwszą główną metodą geofizyczną wykorzystano do poszukiwań względnie głębokich struktur roponośnych. Aktualnie jest powszechnie stosowana w szczegółowych badaniach warstw przypowierzchniowych.
W technice refrakcyjnej najważniejszym elementem jest pomiar czasu tzw. pierwszych wstąpień („first break”) przyjścia fali refrakcyjnej. Jest to czas gdy odbiornik np. geofon zaczyna się poruszać w momencie przyjścia fal sztucznie wygenerowanych w źródle sejsmicznym. Fala refrakcyjna powstaje na granicy dwóch ośrodków (warstw) różniących się znacząco prędkościami fal. Znając czasy przyjścia fal oraz geometrię pomiarową (położenie odbiorników oraz punktów wzbudzania energii sejsmicznej) można na podstawie praw fizyki dokładnie określić głębokość i przebieg granic refrakcyjnych związanych z granicami np. geologicznymi. Metoda refrakcyjna ma jednak swoje warunki stosowania oraz ograniczenia. Jednym z nich jest wymóg aby prędkość analizowanych fal w kolejnych warstwach badanego ośrodka od powierzchni pomiaru wzrastała w zauważalny sposób natomiast drugim jest zjawisko tzw. „ukrytej warstwy”. W przypadku występowania warstw o zbliżonych prędkościach fal lub gdy w warstwie niżejległej prędkość fali jest mniejsza niż powyżej, wówczas zjawisko refrakcji nie powstanie. Te same ograniczenia/wady dotyczą tomografii refrakcyjnej bazującej na danych z refrakcji.
Metoda sejsmiczna techniką refrakcyjną może być wykorzystana do określenia i wyznaczenia:
- granic oddzielających strefy różnego stanu wietrzenia górotworu,
- granicy litego niespękanego przebiegu podłoża skalnego np. stropu granitów, wapieni, dolomitów itp.,
- poziomu zwierciadła wód gruntowych,
- kubatury mas skalnych, nadkładu, odpadów,
- stref: uskokowych, spękań i osłabienia,
- urabialności skał dla celów eksploatacji masywu skalnego,
- parametrów geomechanicznych ośrodka np. dynamicznych: modułów sprężystości i współczynnika Poissona, anizotropii spękań,
- wstępnej oceny klas geomechanicznych górotworu np RMR89, KFG, Qc,
- rozpoznania stref osuwiskowych, a zwłaszcza przebiegu powierzchni poślizgu.
